DT Diş Polikliniği

Anadolu kent merkezleri yaklaşık yarım asırdır kentsel planlama unsurları ile yapı niteliği göz ardı edilerek ticari fonksiyon öncelikli olarak yapılaşmıştır. Birçok Anadolu kentinde de gözlemlendiği gibi kazanç odaklı ve yüksek emsal odaklı bu yapılaşma biçimi, kent merkezlerinin çok yoğun, karmaşık ve kimliksiz bir hale bürünmesine neden olmuştur.

Ticari birimlerin yoğun olarak konumlandığı kent merkezlerindeki kontrolsüz ve niteliksiz yapısal müdahaleler; rekabet, pazarlama ve görünür olma çabasından kaynaklanmaktadır. Bu bağlamda yapıların çeperlerinde yer alan eklentiler ve ölçeksiz bir biçimde yerleştirilmiş reklam panoları cadde siluetlerini bozmaktadır.

DT Diş Polikliniği, Çorum’da yoğun yaya ve araç sirkülasyonuna sahip bir cadde üzerinde bulunmaktadır. Şehrin ana caddesi olarak işlev gören bu aksta çok yoğun yapılaşma dikkat çekmektedir. Bu yapı stoku, uzun soluklu yapılaşma sürecinde kendi içerisinde müdahaleler ve eklentiler ile bozuma uğramış bir bağlam oluşturmuştur. Klinik bu bağlamdan koparak kendi yalın dili ile var olmayı hedefleyen bir mimari arayışın sonucu olarak ortaya çıkmıştır.

Hacim, içerisindeki pek çok yapısal problem ve uygulama zorluklarına rağmen barındırdığı kurgusal potansiyellerden dolayı klinik diş hekimleri tarafından kullanıma uygun görülmüştür. Zemin katın üzerinde yer alan bu mekân, tüm kata yayılabilen yatay düzlemde sekiz klinik ve bu kliniklere hizmet veren diğer fonksiyonları rahatlıkla karşılayabilmekte ve oldukça kolay ulaşılabilir bir konumda bulunmaktadır.

Kentsel ölçekte, var olmaya çabaladığı sade ve yalın kimlik aynı zamanda çok yoğun bir çalışma temposu bulunan kliniğin; iç mimari tasarımı için de benzer bir arayış doğurmuştur. Klinik çalışanlarının dingin ve sakin bir ortamda çalışabileceği, aynı zamanda yoğunluğun getirdiği dinamizme de ayak uydurabilecekleri bir mekansal kurgu hedeflenmiştir. 

Evrensel tasarım prensiplerine uygun, herkes için ulaşılabilir ve bireyi odağına koyan bir proje fikri çalışmaya zemin oluşturmuştur. Klinik çalışanları ve ziyaretçilerin gün içerisindeki gerekli ihtiyaçlarını karşılayabilecek bir şema kurgulanmıştır. Bu şemada gün ışığı ile doğrudan ilişkilenen, bulunduğu cadde ve sokakla şeffaf yüzeyler sayesinde görsel temas kurabilen, mümkün olabildiğince açık ve geçirgen ve mekanın temel bütünlüğünü koruyan bir ağ oluşturulmuştur. Diş hekimi çalışma ünitesinin bileşenlerinin endüstriyel estetiği ve heykelsi dili hem siluette sade bir cephe vurgusu ile hem de iç mekanda kurgulanan yalın dil ile ön plana çıkarılması hedeflenmiştir.

Alışılagelmiş diş kliniği algısını, bireyin belleğinde kırmak ve bireylerin diş tedavisi ile ilgili psikolojik gerilimlerini minimuma indirme çabası ile mekan bir mimari deneyim sunar. Yapının çift girişli düzeni olması deneyimin önemli bir tasarım unsurudur. Cadde ile ilişkilenen giriş "ziyaretçi alanı"nı temsil eder. Cadde girişinden gelen ziyaretçiler, açık mekan kurgusu ile tasarlanmış ve cadde cephesi ile ilişkilenen; mekansal sürekliliği olan bekleme alanları, dinlenme ve hizmet mekanları ile mekanla tanışır. Bu noktada klinik hissi minimumda deneyimletilir. Renk, doku ve malzeme seçimleri ile sıcak bir mekan hissi amaçlanmıştır. Danışma alanı ziyaretçilerin geliş amaçları ve programları doğrultusunda onları yönlendirerek gerekli hizmeti almalarını sağlar.

Sokak ile ilişkilenen giriş, "personel alanı"nı beslemektedir. Personel ve malzeme girişine uygun bir düzende tasarlanmıştır. Bu alan; personel hazırlık ve dinlenme alanları, depolama alanları ve teknik hacimleri içerir. Ziyaretçileri sirkülasyon şemasından tamamen kopuk bir şekilde, yapının derinliğinin verdiği sınırlı doğal ışık gözetilerek işlevler konumlandırılmıştır. Ziyaretçi alanı ile personel alanı arasında ise "klinik alanı" kurgulanmıştır. 

Klinik alanı; sekiz klinik ve sterilizasyon, gözlem odası, panoramik görüntüleme odası, fotoğraf stüdyosu, ameliyathane, muhasebe ve görüşme odası gibi hizmet birimlerinin güçlü ilişkisi olma gereksinimi göz önünde bulundurularak yalın bir dilde tasarlanmıştır. Tüm klinikler cephe ile ilişkilendirilmiştir ayrıca kliniklerin koridora bakan yüzeyleri yerden tavana şeffaf cam bölmeler ile bölünmüştür. Böylece gün ışığından maksimum fayda sağlanması hedeflenmiştir. Cephede dış mekan ile görsel ilişkiyi kontrollü tutmak adına yarı geçirgen bir cephe katmanı olan metal mesh yüzeyler kullanılmıştır. Bu mesh sistem, ayrıca kliniğin cephe sistemini de ifadeli hale getirmektedir. Kalıp planındaki düzensizlik, her kliniğin benzer prensipte ancak sınırlandığı çeperlere uygun olarak düzenlenmesini zorunlu kılmıştır. İşlevsel yüzeylere ve dinamik donatılara sahip klinikler hem diş hekimleri ile asistanları için kullanışlı hem de tedavi için gelen ziyaretçilere dingin ve mahrem bir mekan olarak planlanmıştır.

Personel alanı ile klinik alanı arasında diş hekimlerine ait ikincil bir ara alan oluşturulmuştur. Bu alan hem bir geçiş mekanı olarak hem de diş hekimlerinin hazırlanması, dinlenmesi ve görüşmeleri ile akademik toplantılara da olanak tanıyan bir toplantı odası olarak çok işlevli bir görev üstlenmektedir. Tüm mekanın sürekliliği aynı zamanda malzemeler, renk ve dokular ile de desteklenmiştir.

Mekandaki alçak kat yüksekliği, niteliksiz yapı işçiliği geçmişi ve kalıp planındaki düzensizlik; aydınlatma, havalandırma ve imalat unsurları gibi mimari katmanları etkilemiştir. Basit yapım teknikleri ve kolay ulaşılabilir malzemeler ile mekansal çözümlemelere gidilmiştir.